Zakończenie projektu "W poszukiwaniu piękna żydowskich cmentarzy"

Z satysfakcją informujemy, iż z końcem czerwca 2019r. zakończono rzeczową realizację projektu „W poszukiwaniu piękna żydowskich cmentarzy”.

Przedsięwzięcie powstało w ramach współpracy Gminy Biała i Gminy Osoblaha w oparciu o wspólne dziedzictwo kulturowe. Mianowicie, obie miejscowości na przestrzeni wieków sprzyjały osadnictwu ludności wyznania mojżeszowego, gdy w innych miastach Żydzi nie mogli się osiedlać. Obecnie jedynymi obiektami świadczącymi o wielowiekowej obecności Żydów w historii Białej i Osoblahy są cmentarze położone na ich terenie. Inicjatywą projektu była troska o ich utrzymanie i udostępnienie dla zwiedzających, mimo tego, że partnerskie gminy nie są właścicielami nekropolii. Cmentarz żydowski w Białej należy do Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, a kirkut w Osobłodze jest własnością Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Republice Czeskiej.

Właśnie zakończony projekt miał na celu udostępnienie zabytków (tu: cmentarzy żydowskich), a także zapewnienie lepszego ich odbioru przez zwiedzających. Cel osiągnięto dzięki renowacji znacznej części nagrobków i remont ogrodzenia przy kirkucie w Osobłodze, zaś z polskiej strony projektu wybudowano ścieżkę pieszą prowadzącą od ul. Ks. Koziołka do bramy cmentarnej.

Osoby, które spacerują po wzgórzu Kopiec, zapewne pamiętają, jak wyglądała ścieżka sprzed realizacji projektu. Dla mniej zorientowanych zamieszczamy zdjęcia poniżej.

Natomiast w tej chwili ścieżka oraz elementy małej architektury (ławki, kosze na śmieci, tablice informacyjne, oświetlenie, stojaki na rowery, barierki) czynią to miejsce ogólnodostępne, estetyczne i zachęcające do odwiedzenia najstarszego i jednego z największych cmentarzy żydowskich na Śląsku.

Finanse projektu pozwoliły na wybudowanie 120m ścieżki, dzięki której dojdziemy do bramy cmentarza, ale gorąco polecamy dalsze zwiedzanie zabytku (od bramy zarówno w stronę prawą, ku pozostałościom domu przedpogrzebowego, jak i w stronę lewą do najnowszej części cmentarza z napisami także w języki niemieckim). Ze względu na realizowany projekt, Gmina Biała otrzymała pozwolenie od właściciela zabytku na uporządkowanie terenu kirkutu zgodnie z zaleceniami komisji rabinackiej – oprócz usunięcia naziemnej części krzewów, skoszenia trawy i chwastów, nie można było nic więcej zrobić. Tym bardziej teraz zachęcamy do przejścia wzdłuż i wszerz całego terenu cmentarza, aby poznać jego wielkość i piękno. Atmosfera tego miejsca – oddalonego od centrum, położonego na gęsto zadrzewionym terenie, bez widocznych zabudowań - pozwoli na chwilę zadumy i pamięci o tym aspekcie historii Białej.

Aby zrealizować ideę projektu, czyli poszukać piękna żydowskich cmentarzy, utworzono szlak turystyczny oznaczony w terenie znakami, wskazującymi od Białej kierunek ku cmentarzu żydowskiemu w Osobłodze i odwrotnie: jadącym od Osoblahy w kierunku granicy państwa w Krzyżkowicach, pomaga dojechać do cmentarza żydowskiego w Białej. Stąd też w Białej pojawiło się kilka znaków wskazujących te kierunki, jak również na trasie przez Olbrachcice, Olszynkę i Dytmarów ku Krzyżkowicom.

W dniu 16.06.2019r. uroczyście otwarto inwestycję po polskiej stronie projektu, w której udział wzięli przedstawiciele partnerskiej Gminy Osoblaha: mieli okazję zwiedzić kilka miejsc na terenie Gminy Biała, jak również uczestniczyć w programie artystyczno-historycznym przygotowanym przez młodzież z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Łączniku (gościnnie również uczeń NSP w Grabinie) oraz chór „Zgoda” z Chrzelic.

Natomiast w dniu 29.06.2019r. kilkadziesiąt osób reprezentujących Gminę Biała, wzięło udział w wyjeździe, którego program przygotował czeski partner projektu. Mieliśmy okazję przejechać się wąskotorową, zabytkową koleją z Třemešnej do Osoblahy, poznać najważniejsze miejsca w samej Osobłodze, zwiedzić zamek w Sleskich Rudolticach, a dla dzieci niemałą atrakcją była kąpiel w pianie strażackiej w przerwie zawodów strażackich w tamtejszym parku.