Pomnik św. Jana Nepomucena

Barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena powstała w II połowie XIX wieku, w miejscowym warsztacie śląskim. Rok jej powstania datuje się na 1867 rok. Pomnik usytuowany jest na rynku bialskim. Całość została wykonana z dwóch gatunków kamienia: piaskowca i granitu. Pomnik składa się z dwu części – z cokołu i pełnoplastycznej rzeźby Świętego. Wysokość obiektu około 4,5 m., natomiast sama figura ma 190 cm wysokości, 90 cm – szerokość, 65 cm –głębokość. Granitu użyto również do wykonania elementów konstrukcyjnych przyziemia tj. profili stopni oraz prostopadłościanu podstawy pod figurą świętego. Architektoniczny postument ponadnaturalnej wielkości rzeźbę św. Jana Nepomucena wykonano w kamieniu piaskowym. Poszczególne bloki kamienne postumentu połączono ze sobą zaprawą wapienno piaskową. Postać świętego wyrzeźbiono w monopoliście piaskowca znacznej wielkości jak wspomniano wcześniej.

Cokół prosty, ujęty spływami wolutowymi. Figura św. Jana Nepomucena ukazana na kontrapoście, szaty głęboko modelowane wprowadzają rzeźbę w taneczny ruch. Ramiona szerokie. Święty stoi na cokoliku. Postać ubrana jest w strój liturgiczny – sutanna, komża i peleryna sięgająca kolan. W dolnej części sutanna przylega do nóg, wyraźnie widać lewą noę zgiętą w kolanie. Na głowie biret. Głowa pochylona w kierunku lewego ramienia. Twarz młodzieńca, skronie otoczone włosami. W ręku Święty trzyma krzyż – symbol męczeństwa. Przedstawienie zgodne jest z ikonografią, upowszechnioną w licznych rzeźbach spotykanych na terenie Śląska, Czech, Moraw i Małopolski.

Pomnik otoczony jest żelazną kratą (1000 dm2).
Powierzchnia całkowita rzeźby 6,86 dm2.
Powierzchnia cokołu pomnika 1174 dm2.
Granitowe stopnie 390 dm2.

Historia życia św. Jana Nepomucena

Urodzony w czeskim Nepomuku, niedaleko Pragi, w 1350 roku od najmłodszych lat wiele chorował. Podobno rodzice, którzy na kolanach wymodlili mu powrót do zdrowia, ofiarowali go Bogu. Jan studiował w Pradze i Padwie, a w 1387 roku uzyskał doktorat. Jako kapłan ujawnił swoje zdolności podczas sporządzania aktów prawnych w sądzie arcybiskupim, sprawując funkcje notariusza, a od 1377 roku - oficjała, kierującego w imieniu biskupa sądownictwem. Potem pełnił obowiązki proboszcza w praskim kościele św. Galla (Gawla). Kiedy objął probostwo u św. Piotra i Pawła w Wyszehradzie, coraz częściej bywał gościem na dworze królewskim. Zyskał uznanie jako wybitny kaznodzieja i spowiednik. Wyniesiony do godności archidiakona w roku 1390 otrzymał nominację na wikariusza generalnego w Pradze. Od tej chwili działał już w imieniu metropolity archidiecezji praskiej i był jego najbliższym współpracownikiem, m.in. w zatargach z królem Wacławem IV Luksemburskim. Jan Nepomucen zyskał zaufanie samej żony króla Zofii, która wybrała go na osobistego spowiednika. To był początek jego dramatu i męczeństwa. Kiedy bowiem zazdrosny król zaczął pewnego dnia nalegać, aby Jan wyjawił mu grzechy, z których spowiadała się małżonka, spotkał się ze stanowczą odmową. Po próbach zaczęły się groźby, aż wreszcie kapłana wtrącono do więzienia. Nie ugiął się wobec pogróżek, szantażu, obietnic wielkiej kariery, ani tortur - dochował wierności swojemu powołaniu kapłańskiemu i nie wyjawił królowi tajemnicy spowiedzi. Okrutnie zamordowany, został następnie wrzucony w wody Wełtawy. Jego śmierć miała miejsce prawdopodobnie 20 marca 1393 roku. Od chwili śmierci cieszył się wielkim kultem wiernych, a w roku 1729 Kościół wyniósł go na ołtarze. Św. Jan Nepomucen jest patronem dobrej spowiedzi, spowiedników i penitentów.

Od Alzacji po Polskę otaczany jest do dzisiaj głębokim kultem jako patron mostów i orędownik w chwilach zagrożenia powodziowego. Bywa również czczony jako patron dobrej sławy. A nam wszystkim przypomina, że grzechy wyznawane w konfesjonale pozostają zawsze tajemnicą. Podobno podczas ekshumacji doczesnych szczątków w. Jana Nepomucena odkryto ze zdumieniem, że w stanie nienaruszonym zachował się jego język! Nie bez powodu posągi z jego wizerunkiem wznoszone przy rozmaitych mostach, pokazują świętego z palcem na ustach.